Uzależnienia behawioralne - definicja, przyczyny, objawy
Mówi się o tym, że szczególnie zagrożone są osoby, które mają niższy poziom aktywności układu nagrody oraz ludzie z poważnymi deficytami niektórych umiejętności życiowych. Osoby uzależnione, to często osoby, które wbrew stwarzanym pozorom są nieszczęśliwe i samotne.
O uzależnieniu od komputera i Internetu mówimy wtedy, kiedy korzystanie z nich zaczyna być przymusem. Osoby uzależnione godzinami siedzą przy komputerze i korzystają z sieci bądź grają w gry niekoniecznie online. Bardzo diagnostycznym punktem jest to, jak znoszą odłączenie od sieci, bądź brak możliwości skorzystania z komputera.
Seksoholizm, czyli uzależnienie od seksu, bywa określane też jako hiperseksualizm czy erotomania. Określane jako nadmierny popęd seksualny, bądź inne zaburzenia nawyków i popędów. Zwiększenie popędu spotykane jest też przy uszkodzeniu płatów czołowych i ciała migdałowatego w mózgu. Uzależnieniu od seksu często towarzyszą też inne uzależnienia.
Zakupoholizm jest zaburzeniem zachowania związanym z kontrolą impulsów. Impulsy te zaczynają dominować w naszym życiu i stają się celem samym w sobie.
W dzisiejszych czasach telefon pełni wiele funkcji. Często uzależniają się osoby, które mają trudność w nawiązaniu bliższych relacji, tak jak w przypadku uzależnienia od Internetu. Jest to idealne narzędzie, jeśli ktoś chce uciec od realnego świata. Od telefonu uzależniają się osoby które mają problem w relacjach z innymi ludźmi oraz osoby z niską samooceną. Telefon jako narzędzie komunikacji i sposobem do wyrażania uczuć oraz emocji u osób, które mają problem z bezpośrednim wyrażaniem tego, co się dzieje w kontakcie z drugim człowiekiem.
Uzależnienie od hazardu to specyficzny rodzaj uzależnienia. Przedmiotem nie jest substancja, lecz zachowanie. W uzależnieniu od grania, tak jak w uzależnieniu od substancji psychoaktywnych, występuje zaburzenie kontroli impulsów i trudność w opanowaniu swojego zachowania. Przed zagraniem osoba uzależniona od hazardu często odczuwa napięcie natomiast po zakończeniu gry odczuwa ulgę która bardzo szybko przeradza się w poczucie winy.
Gry hazardowe i ich wynik którego wynik zależy od przypadku. Wynik nie jest zależny od umiejętności gracza. Faktem jest że można w efekcie gry uzyskać dochód, lub też wszystko stracić.
Metody leczenia uzależnień behawioralnych w Osada Empatia
Uzależnienia behawioralne, czyli uzależnienia od zachowań to stosunkowo nowe uzależnienia. Z uzależnieniem behawioralnym mamy do czynienia, kiedy pojawiają się objawy związane z zachowaniem. Do podstawowych problemów uzależnień behawioralnych, leczonych w naszym ośrodku zaliczamy:
– patologiczny hazard
– uzależnienie od komputera i Internetu (siecioholizm)
– erotomanię (seksoholizm)
– uzależnienie od zakupów
– uzależnienie od telefonu komórkowego
Przykładowe metody leczenia wybranych uzależnień behawioralnych:
Przebieg terapii:
- Zapoznanie pacjenta z problemem uzależnienia, oraz szkodami jakie ono wyrządza
- Ustalenie czasu spędzonego w Internecie, z określeniem konkretnych czynności, które pacjent ma wykonać. Kluczowe jest oczywiście przestrzeganie tych ustaleń
- Ustalenie celów w życiu, priorytetów, ułożenie planu rozwoju osobistego, rozpoznanie dotychczasowych sposobów radzenia sobie ze stresem
- Nauka dobrego zarządzania czasem
- Rozwój zainteresowań niezwiązanych z Internetem
- Wytypowanie kogoś, kto może pomagać w walce z uzależnieniem np. domownika
Cel terapii przy uzależnieniu od Internetu
Przy uzależnieniu od Internetu ważnym celem jest także powrót do normalnego korzystania z Internetu czyli korzystania dla własnych wygód czy w celu użytkowym. Przy uzależnieniu od internetu nie pracujemy nad całkowitym zaprzestaniem używania internetu tylko nad redukcją.
Co po zakończeniu terapii
Po zakończeniu terapii w ośrodku Osada Empatia ważne jest kontynuowanie leczenia w systemie ambulatoryjnym czyli korzystanie z wizyt u terapeuty. Bardzo dobre rezultaty przynosi też jednoczesne korzystanie z grup wsparcia.
Uzależnienie od Internetu a rodzina i bliscy
Uzależnienie od Internetu wpływa na całą rodzinę. Podobnie jak u rodzin gdzie występują inne uzależnienia np. alkoholizm rodzina ta doświadcza niedotrzymanego zawodu, kłamstw ze strony uzależnionego. Bardzo dużo trudnych emocji i myśli żeby móc sobie z nimi samemu poradzić. Dlatego istotne jest uzyskanie wsparcia dla siebie np. uczestnicząc w spotkaniach terapeutycznych czy grupach wsparcia dla osób żyjących z osobami uzależnionymi.
Ośrodek Osada Empatia oferuje terapię uzależnienia od seksu. Uzależnienie od seksu określane jest jako seksoholizm. Posiadamy świadomość, że uzależnienie od seksu to uzależnienie, z którego wyjście bywa trudne. Przy uzależnieniu od seksu tak samo jak przy uzależnieniu od internetu nie pracujemy nad całkowitym zaprzestaniem uprawiania seksu.
Skutki uzależnienia od seksu
Do skutków uzależnienia od seksu przede wszystkim należy zaliczyć wyczerpanie i ból fizyczny. Do najczęściej wymienianych objawów zaliczamy: bezsenność, ból całego ciała, zawroty głowy, wzmożone napięcie seksualne, nadwrażliwość, przyspieszone tętno, dreszcze, poty, swędzenie skóry, zmęczenie, niepokój, drażliwość. Kolejnym skutkiem uzależnienia od seksu jest większe prawdopodobieństwo zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową.
Leczenie uzależnienia od seksu
Ważna jest uczciwość wobec siebie oraz wypracowanie umiejętności pozbywania się natarczywych, erotycznych myśli. Osoba uzależniona od seksu powinna nauczyć się radzenia sobie z emocjami, mieć w nie wgląd.
Co po zakończeniu terapii
Po zakończeniu terapii w ośrodku zamkniętym bardzo istotne jest kontynuowanie terapii w trybie ambulatoryjnym. Poszukiwanie nowych sposobów radzenia sobie z emocjami. Ważne jest aby dalsza praca koncentrowała się np. na szukaniu satysfakcji z bliskiego kontaktu.
Osoba uzależniona od seksu a rodzina i bliscy
Należy zwrócić uwagę głównie na to, że uzależniony zaniedbuje często kontakt z rodziną. Szuka adrenaliny. Rodzina może czuć się zaniedbywana, oszukiwana. Partnerzy osób uzależnionych od seksu mówią też o swojej bezradności i wstydzie.
Często uzależnienie to leczone jest dopiero wtedy, gdy pojawi się łącznie z innymi nałogami. Często występuje przy uzależnieniu od zakupów nadużywanie innych substancji psychoaktywnych czy pojawia się np. depresja. Dzięki terapii indywidualnej można zbadać poziom uzależnienia, monitorować nastrój pacjenta. Bardzo ważne jest rozpoznanie prawdziwych potrzeb pacjenta, które próbował zaspokajać poprzez robienie zakupów.
Co po zakończeniu terapii
Praca nad sobą i swoim uzależnieniem wymaga uważności i ciągłego monitorowania postępów, kryzysów. Przy uzależnieniu od zakupów istotne jest znalezienie konstruktywnych sposobów na rozładowanie emocji.
Osoba uzależniona od zakupów a rodzina i bliscy
Bliscy osoby uzależnionej od zakupów doświadczają nieobecności, czasem zaniedbań, trudności finansowych. Podobnie jak przy innych uzależnieniach bliscy zaczynają adaptować się do sytuacji jaka zaistniała robiąc to często nieświadomie w sposób nieadaptacyjny. Część rodzin z kolei nie widzi problemu w dzisiejszych czasach konsumpcjonizmu wydaje się to być czymś normalnym.
Dobrze jest ustalić czas czy miejsce bez telefonu, nie zabieramy go na spacer, nie korzystamy z niego w trakcie posiłków. Korzystamy z niego świadomie. Terapia polega na nauce świadomego korzystania z telefonu w sposób który nie będzie powodował szkód.
Hazardu to taki rodzaj działań, najczęściej gier, których skutek zależy od przypadku. O uzależnieniu od hazardu mówimy przede wszystkim wtedy, kiedy traci się kontrolę nad aktywnością związaną z zaangażowaniem w gry hazardowe. Program w naszym ośrodku leczenia uzależnienia od hazardu to najnowsze standardy terapeutyczne w uzależnieniach behawioralnych.
W leczeniu uzależnienia od hazardu ważne jest sporządzenie dokładnej diagnozy. Staramy się określić stan psychiczny pacjenta, ustalić, czy cierpi on równocześnie na depresję lub zaburzenia osobowości.
W dalszej kolejności, staramy się zapoznać naszych podopiecznych z działaniem mechanizmów uzależnienia. który z mechanizmów jest najbardziej widoczny. Praca nad rozpoznawaniem, wyrażaniem i nazwaniem emocji to bardzo istotna część terapii w ośrodku Osada Empatia. Wiemy że uzależnienie bierze się z trudności emocjonalnych i tego chcemy nauczyć naszych pacjentów aby potrafili radzić sobie ze swoimi emocjami.
Praca nad poczuciem własnej wartości, u osób uzależnionych od hazardu. Niskie poczucie własnej wartości predysponuje do wpadnięcia w uzależnienie.
Co po zakończeniu terapii?
Bardzo ważną kwestią jest kwestia kontynuacji terapii. Jak przy innych uzależnieniach tak samo przy uzależnieniu od hazardu, trzeba pamiętać że leczenie nie może się zakończyć na samym pobycie w ośrodku.
Osoba uzależniona od hazardu a rodzina i bliscy
W przypadku uzależnienia od hazardu możemy mówić o swego rodzaju współuzależnieniu. B. Woronowicz w swoich publikacjach często zwracał uwagę na to, że bliscy gracza zaczynają funkcjonować w rytmie jego grania. Rodziny przejmują odpowiedzialność za osobę uzależnioną, stają się nadmiernie opiekuńczy, próbują chronić przed konsekwencjami. Członkowie rodzin często przeżywają poczucie winy, zaniedbują siebie, kontrolują, starają się nie wynosić problemów poza rodzinę.
Najczęściej zadawane pytania - zapoznaje się!
Głównym objawem jest obniżenie nastroju. Czynnikiem wyzwalającym chorobę jest interakcja czynników biologicznych i psychospołecznych.
Z depresją są często związane dolegliwości somatyczne.
Głównym objawem Depresji jest przedłużające się przygnębienie trwające co najmniej dwa tygodnie. Osoby chorujące na depresję mówią o takich objawach jak apatia, obniżony nastrój lub poczucie „wypalenia”. Rozdrażnienie, niechęć, brak sił. Osoby, które raz doświadczyły epizodu depresyjnego, mają wysokie ryzyko ponownego zachorowania.
Z doświadczenia wiemy, że choremu zależy na jak najszybszym powrocie do zdrowia. Wiele osób chorujących na depresję martwi się o to jak długo to będzie jeszcze trwało i ile potrzebują czasu spędzić w ośrodku aby wyzdrowieć. Nie mamy jednej odpowiedzi na te pytania. W Osadzie czas terapii nie ma określonego czasu. Minimalny czas na jaki przyjmujemy to 3 tygodnie. W tym czasie poprzez obserwacje, wywiad zauważamy wstępne trudności występujące u osoby przebywającej w Osadzie, często jest że pod Depresją występują inne trudności które mogą być przyczyną występowania depresji. Stacjonarne leczenie depresji ma na celu pomóc.
Na depresję może zachorować każda osoba. Na rozwój depresji oddziałuje kilka aspektów. Jednak zakres, w jakim każdy indywidualny czynnik odgrywa rolę, różni się od osoby która choruje na depresję.
Następujące czynniki mogą przyczynić się do wywołania depresji:
- Predyspozycje genetyczne — możliwość rozwoju depresji jest genetyczna. Jeśli w najbliższym kręgu rodzinnym zdarzały się przypadki depresji, ryzyko zachorowania wzrasta o około 15%.
- Wpływy biologiczne — u osób z depresją zwykle brakuje równowagi między substancjami przekaźnikowymi, np. serotoniną, dopamina i noradrenaliną.
- Choroby fizyczne — depresja może być wynikiem chorób, zwłaszcza tych, które wpływają na równowagę hormonalną lub powodują zaburzenia metaboliczne i czynnościowe mózgu.
- Wpływy psychospołeczne —Osoby chorujące na depresję często mają niską samoocenę i mają problemy z radzeniem sobie w sytuacjach stresowych i kryzysowych.
- Uporczywy stres — stresujące wydarzenia życiowe, np. śmierć bliskich, rozwód, samotność, ciągłe przeciążenie zawodowe, mogą sprzyjać wystąpieniu depresji.
- Zażywanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych —mogą również powodować depresję poprzez zmiany w mózgu neuroprzekaźników.
Epizody depresyjne są podzielone na różne stopnie nasilenia w zależności od liczby występujących głównych i dodatkowych objawów:
- Lekki epizod depresyjny — dwa do trzech objawów z listy i wykonywanie większości normalnych czynności życia codziennego. –
- Umiarkowany epizod depresyjny — cztery lub więcej objawów z listy i trudności w wykonywaniu normalnych czynności. –
- Ciężkie epizod depresyjny — cierpienie z powodu wielu objawów, w tym myśli o samookaleczeniu i aktach samobójczych.